Της Νίνας Κουλετάκη
Εισαγωγή
Στις 10 Σεπτεμβρίου του 1898, η Ευρώπη σοκαρίστηκε από μια θλιβερή είδηση: η Αυτοκράτειρα Ελισσάβετ της Αυστρίας, Σίσσυ για τους οικείους της, είχε δολοφονηθεί. Ο τραγικός της θάνατος ήταν το τέλος της ταραχώδους, δυστυχισμένης και –συχνά- παρεξηγημένης ζωής, μιας ιδιαίτερα ασυνήθιστης προσωπικότητας. Έπαιξε, επίσης, καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία του μύθου της Ελισσάβετ, ενός μύθου που και η ίδια υποστήριξε όσο ζούσε, με τον αντισυμβατικό της τρόπο.
Παιδική και νεανική ηλικία
Γεννήθηκε ως Elisabeth Amalie Eugenie von Wittelsbach, στις 24 Δεκεμβρίου του 1837, στο Μόναχο της Βαυαρίας. Δευτερότοκη κόρη του Μαξιμιλιανού Ιωσήφ και της Λουδοβίκα, Δούκα και Πριγκίπισσας της Βαυαρίας αντίστοιχα. Μεγάλωσε με τη μεγαλύτερη αδελφή της Ελένη (Νένε για την οικογένεια), στο κάστρο Possenhofen, κοντά στο Μόναχο. Η παιδική ηλικία της Σίσσυ ήταν ξένοιαστη και ευτυχισμένη.
Σε ηλικία 15 ετών, το καλοκαίρι του 1853, επισκέπτεται με τη μητέρα της και τη 18χρονη αδελφή της Νένε το θέρετρο του Bad Ischl, στην Άνω Αυστρία, προκειμένου να συναντήσουν τον 23χρονο Αυτοκράτορα της Αυστρίας Φραγκίσκο Ιωσήφ, ο οποίος προοριζόταν για σύζυγος της Νένε. Ο νεαρός αυτοκράτορας γοητεύτηκε από τη Σίσσυ. Τα δύο παιδιά ερωτεύτηκαν κεραυνοβόλα Στις 19 Αυγούστου γίνεται η επίσημη ανακοίνωση του επικείμενου αρραβώνα και η Σίσσυ, ως μέλλουσα αυτοκράτειρα, τραβά επάνω της όλη την προσοχή, τόσο των ευρωπαϊκών βασιλικών οίκων, όσο και των κοινών θνητών. Ο γάμος θα γίνει στη Βιέννη τον επόμενο, μόλις, χρόνο, στις 24 Απριλίου.
Στην αυλή των Αψβούργων
Η Σίσσυ είναι ερωτευμένη αλλά καταπιέζεται υπερβολικά από τα πρωτόκολλα, την αυστηρή πειθαρχία και τη σοβαροφάνεια της αυλής των Αψβούργων. Νοσταλγεί τα χαρούμενα χρόνια και την ανέμελη ζωή στις εξοχές της Βαυαρίας. Όσο περνά ο καιρός η αμηχανία της και ο φόβος της για τις συνήθειες της βιεννέζικης αυλής μεγαλώνουν. Αισθάνεται ότι έχει, πλέον, για τα καλά γίνει μέρος ενός παγκόσμιου σκηνικού, εγκαταλείποντας για πάντα την προσωπική της ελευθερία.
Η νεαρή αυτοκράτειρα εκπληρώνει τα επίσημα καθήκοντά της με τη μεγαλύτερη απροθυμία. Απεχθάνεται τις πομπώδεις τελετές και σιχαίνεται την άκαμπτη, ιεραρχική δομή και τις ίντριγκες της αυλής της Βιέννης. Στις επίσημες εκδηλώσεις αισθάνεται, σύμφωνα με ομολογία της, «σαν ένα από αυτά τα άλογα επίδειξης». Όσο περνά ο καιρός τόσο και υποφέρει από τη στέρηση της ελευθερίας της. Γράφει:
«Ξύπνησα σε ένα μπουντρούμι,
με αλυσίδες στα χέρια.
Η λαχτάρα μου όσο πάει και μεγαλώνει.
Ελευθερία, έφυγες μακριά μου!»
Από το γάμο της με τον Φραγκίσκο Ιωσήφ, για τον οποίο αργότερα θα γράψει ότι μετάνιωσε πικρά, θα αποκτήσει τέσσερα παιδιά: τις πριγκίπισσες Σοφία και Γκιζέλα και, τον διάδοχο του θρόνου, πρίγκιπα Ροδόλφο, που θα γεννηθούν από τρεις διαδοχικές εγκυμοσύνες ενώ, δέκα χρόνια αργότερα, θα έρθει στη ζωή η πριγκίπισσα Μαρία Βαλέρια.
Αν και ανάμεσα στο νεαρό ζευγάρι υπάρχει παθιασμένος έρωτας, η κυριαρχική και δεσποτική πεθερά της Σίσσυ, Σοφία, κυριολεκτικά καταβαραθρώνει την ψυχολογία της νεαρής κοπέλας, η οποία ποτέ έως τότε δεν είχε βιώσει την καταπίεση. Για να ξεφύγει από αυτή, αρχίζει να ταξειδεύει στο εξωτερικό.
Σε ένα από τα ταξείδια της στην Ουγγαρία, έχει συντροφιά την πρωτότοκη κόρη της Σοφία, την οποία είχε πάρει μαζί της παρά την αντίθετη άποψη της πεθεράς της. Η μικρή, μόλις δύο ετών, θα πεθάνει σε ένα τραγικό δυστύχημα, γεγονός για το οποίο η βασιλομήτωρ θα κατηγορήσει τη νύφη της και δεν θα της επιτρέψει ποτέ να το ξεχάσει. Αποτέλεσμα αυτού του συμβάντος ήταν η κατάσταση ανάμεσα στις δύο γυναίκες να γίνει ανυπόφορη. Η Σοφία προσπάθησε –και κατάφερε- να αναλάβει εξ ολοκλήρου την ανατροφή των δύο μικρότερων παιδιών, της Γκιζέλα και του Ροδόλφου. Οι συμφιλιωτικές προσπάθειες του Φραγκίσκου Ιωσήφ δεν θα φέρουν κανένα αποτέλεσμα και η σχέση των δύο γυναικών θα καταστραφεί ολοκληρωτικά. Η Σίσσυ εγκαταλείπει την προσπάθεια επικοινωνίας με την πεθερά της και μαζί εγκαταλείπει, ουσιαστικά, και τα παιδιά της. Από τότε και στο εξής θα τα βλέπει ελάχιστα, καθώς θα ταξειδεύει διαρκώς, επικαλούμενη την κακή της υγεία.
Αναζητώντας διέξοδο
Ήδη, μετά τη γέννηση του Ροδόλφου και εξαιτίας όλων όσων συνέβαιναν, οι σχέσεις του ζευγαριού είχαν κλονιστεί και τα πρώτα βαριά σύννεφα είχαν αρχίσει να σκιάζουν τον ουρανό της ευτυχίας τους. Η Σίσσυ προσπαθεί να μένει, όλο και μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, μακριά από το παλάτι και τη βαριά ατμόσφαιρά του. Επισκέπτεται τη Μαδέρα, την Ουγγαρία, την Αγγλία, την Ιρλανδία, τη Μαγιόρκα, τη Μάλτα, τις ακτές της νότιας Ισπανίας και την Τεργέστη στην Ιταλία. Το διάστημα αυτό, τόσο εκείνη όσο και ο Φραγκίσκος Ιωσήφ, επιδίδονται σε εξωσυζυγικές περιπέτειες.
Το 1861 με τη θαλαμηγό «Victoria & Albert», που της είχε παραχωρήσει η βασίλισσα Βικτωρία της Αγγλίας, επισκέπτεται την Κέρκυρα, όπου την υποδέχεται ο άγγλος κυβερνήτης Sir Henry Strokes και της διαθέτει την εξοχική του κατοικία, λίγο έξω από την πόλη της Κέρκυρας, τη βίλλα «Mon Repos». Η Σίσσυ θα περάσει εκεί αρκετούς μήνες. Η ζωή στην Κέρκυρα θα την ενθουσιάσει και θα της θυμίσει τα ανέμελα παιδικά της χρόνια στη Βαυαρία. Περνάει το χρόνο της κάνοντας μακρινούς περιπάτους και παρέα με τους κατοίκους του νησιού. Στην Κέρκυρα την επισκέπτονται τόσο ο άντρας της, όσο και η αδελφή της Νένε. Όμως η μελαγχολία και η κατάθλιψη εξακολουθούν να φλερτάρουν με την όμορφη πριγκίπισσα. Στην Κέρκυρα θα επιστρέψει πολλές φορές στο μέλλον.
Η Σίσσυ ήταν εξαιρετικά όμορφη. Η ομορφιά της, μαζί με τα μακριά, λαμπερά, υπέροχα μαλλιά της ήταν, εξάλλου, εκείνα που είχαν γοητέψει τον Φραγκίσκο Ιωσήφ. Την αγαπούσε τόσο βαθιά, που δεν της χαλούσε ποτέ χατίρι. Η Σίσσυ χρησιμοποιούσε την επιρροή της στον Φραγκίσκο Ιωσήφ ώστε να τον επηρεάζει θετικά απέναντι στην Ουγγαρία και το λαό της, στους αγώνες του οποίου ήταν πάντα συμπαραστάτις. Η Σίσσυ αγαπούσε τους Ούγγρους και η αγάπη αυτή ήταν αμοιβαία. Το 1867 ο Φραγκίσκος Ιωσήφ και η Ελισσάβετ γίνονται βασιλείς της ενωμένης Αυστροουγγαρίας και οι Ούγγροι πανηγυρίζουν για τη βασίλισσά τους. Μετά την ένωση η Σίσσυ επιστρέφει στο παλάτι, συλλαμβάνει και γεννά την τελευταία της κόρη, Μαρία Βαλέρια.
Όμως ο Φραγκίσκος Ιωσήφ δεν ήταν ο μόνος που εκτιμούσε τα κάλλη της Σίσσυ. Η πανέμορφη αυτοκράτειρα ήταν το αγαπημένο μοντέλο διάσημων ζωγράφων και υπάρχουν αμέτρητα πορτραίτα της. Καθώς έχει τον θαυμασμό όλων των βασιλικών οίκων της Ευρώπης, συμβάλει τα μέγιστα στην ενίσχυση του αυστριακού θρόνου και της δυναστείας των Αψβούργων. Η γλυκύτητά της, μαζί με αυτό το μικρό, αινιγματικό χαμόγελο α λα Τζοκόντα, της προσδίδουν τον χαρακτηρισμό «η θλιμμένη πριγκίπισσα». Σχεδόν αποκομμένη από τα παιδιά της, η μελαγχολία την κυριεύει και η ομορφιά και η διατήρησή της γίνονται αυτοσκοπός.
Η Σίσσυ αρχίζει να δίνει μεγάλη σημασία στην εξωτερική της εμφάνιση. Βρισκόταν ήδη αρκετά μπροστά από τον καιρό της, προσέχοντας το βάρος της, κάνοντας υγιεινή διατροφή και ασκούμενη καθημερινά. Ήταν δεινή πεζοπόρος και αμαζόνα, αγαπούσε την ύπαιθρο και τις δραστηριότητες σε αυτή. Ήταν ιδιαίτερα περήφανη για την κόμη της, την οποία φρόντιζε ως κόρη οφθαλμού. Ακολουθεί χορτοφαγική δίαιτα και στα επίσημα δείπνα, όπου είναι υποχρεωμένη να καταναλώσει κρέας, το μασά απομυζώντας τους χυμούς του, αλλά δεν το καταπίνει. Η διατήρηση της λεπτής σιλουέτας της γίνεται εμμονική και η Σίσσυ, κατά περιόδους, είναι απελπιστικά αδύνατη με συμπτώματα που σήμερα γνωρίζουμε πως χαρακτηρίζουν την ανορεξία.
Μια άλλη μεγάλη αγάπη της Σίσσυ ήταν η Ελλάδα και οι κλασικές σπουδές. Προκειμένου να εντρυφήσει στην κλασική Ελλάδα, προσλαμβάνει πολλούς δασκάλους που της διδάσκουν ελληνική μυθολογία και ιστορία αλλά και την εισαγάγουν στην ελληνική λογοτεχνία, τόσο την πεζογραφία όσο και την ποίηση. Ο βασιλιάς Όθων της Ελλάδας είναι ξάδελφός της και οι επισκέψεις της στην Ελλάδα συχνές. Αγαπημένος της δάσκαλος υπήρξε ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος, φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, ο οποίος την έκανε να λατρέψει κυριολεκτικά τη χώρα του. Εκείνη τον θεωρούσε πανέξυπνο και ευρυμαθέστατο ενώ για τον Χρηστομάνο η Σίσσυ ήταν η πριγκίπισσα του παραμυθιού που είχε ζωντανέψει. Περνούσαν ατέλειωτες ώρες μαζί και ένας πλατωνικός έρωτας είχε ανθίσει ανάμεσά τους, όπως παραδέχτηκε ο Χρηστομάνος σε ένα βιβλίο του που κυκλοφόρησε μετά το θάνατο της Σίσσυ και στο οποίο ο συγγραφέας είχε αναπλάσει πολλούς από τους διαλόγους τους. Αργότερα θα έγραφε το βιβλίο που τον έκανε ευρέως γνωστό, την «Κερένια κούκλα».
Συνεχίζεται
Έγκλημα και Τιμωρία/Crime and Punishment/Crime et Châtiment/Delitto e castigo/Преступление и наказание 
nina alli mia fora mas ksenixtises, ti kalogrammeno kai plires keimeno…!anamenoume ti sinexeia!
🙂
Η συγκεκριμένη αυτοκράτειρα είναι η αγαπημένη μου λόγω της σειράς που γυρίστηκε αλλά και των πολλών μυθιστορημάτων που έχουν γραφτεί με αφορμή την ζωή της! Χωρίς υπερβολή, αδημονώ για την συνέχεια! Ευχαριστώ πολύ Νίνα Κουλετάκη!!!
Φοβερά ενδιαφέρουσα ιστορία .
Μεγάλωσα (σαν παιδί) βλέποντας την Ρόμυ Σνάϊντερ στον ρόλο της αυτοκράτειρας Σίσυ , σε διάφορες συνέχειες …
Το αγαπημένο … καρναβάλι του κοριτσόκοσμου της παιδικής μου ηλικίας , ήταν να ντυθείς … Σίσυ . Εμένα δεν μου άρεζε ιδιαίτερα (η αμφίεση-Σίσυ) , αλλά τρωγόμουν με τους γονείς μου να με πάνε στο σινεμά , να απολαύσω την ιστορία της …
Και φυσικά , δεν ήξερα ότι … δολοφονήθηκε .
Περιμένω με ανυπομονησία , την συνέχεια .
Ούτε εγώ ήξερα ότι δολοφονήθηκε…
Φυσικά, δεν γνώριζα και τίποτα άλλο για την πριγκήπισσα Σίσσυ…
Είναι πολύ ενδιαφέρον!
Περιμένω με ανυπομονησία τη συνέχεια!
Πάντως, εντύπωση μου έκαναν τα πορτραίτα των παιδιών της.
Λίγο… τρομακτικό το ύφος τους.
Ιδιαίτερα των δύο κοριτσιών, Γκιζέλα και Μαρία Βαλέρια.
Τελειο αρθρο…!! και μενα ειναι πολυ αγαπημενη , μια και στο εργο η Σναιντερ (η οποια ειναι και κουκλα) την αποδιδει πολυ καλα..!! Βασικα η φωτογραφιες με απογοητευσαν λιγο γιατι την ειχα ταυτισει με την Σναιντερ.. 🙂 δεν ηξερα οτι ειχαν εξωσυζυγικες σχεσεις..ουτε γα το κοριτσακι οτι πεθανε τοσο μικρο.. αλήθεια πως πεθανε? ξερουμε?
Αν επισκευτειτε το παλατι που εχει χτίσει στην Κέρκυρα, το Αχίλειο θα δειτε πολλα αντικειμενα που χρησιμοποιουσε!
Αναμένω συνεχειααααα
Λατρεύω την ιστορία της Σίσυ. Την είδα πολλές φορές με την αγαπημένη Ρόμυ Σναίτερ και πάντα μου άρεσε. Όταν πήγα στην Αυστρία και στα ανάκτορα που έζησε κατάλαβα έστω και λίγο γιατί ένιωθε εγκλωβισμένη μέσα σ’όλα αυτά. Πάντως οι κήποι ακόμα και σήμερα με τους δρόμους κτλ είναι εντυπωσιακότατοι. Το παλάτι πουλά πάρα πολλά αναμνηστικά για τη Σίσυ με τη μορφή της Ρόμυ Σνάιτερ σε σημείο που ειλικρινά πρώτη φορά βλέπω την πραγματική της όψη 🙂
Περιμένω με ανυπομονησία το δεύτερο μέρος για το τραγικό της τέλος.
Εγω βασικα ηξερα οτι πεθανε απο πνευμονια και καταθλιψη που την τυρρανουσε και οτι στο τελος της ζωης εμενε στην Κέρκυρα στο Αχίλλειον γιατι το κλιμα στην περιοχή αυτή της έκανε πολύ καλό στην υγεία της.Δυστυχώς όμως αυτά δεν ισχύουν απ’ότο διάβασα πιο πάνω και λυπάμαι πολύ που δολοφονήθηκε.Τελικά κανένας απ’όσους έχουν βασιλική καταγωγή δεν είναι ευτυχισμένοι και όλοι δολοφονούνται ή πεθαίνουν δυστυχισμένοι.Πολύ κρίμα!!!!
Ειναι η ηρωιδα μου!!!Εχω ψαξει πολυ την ζωη της εδω & χρονια & εχω διαβασει οτι βιβλιο υπαρχει στα ελληνικα γι αυτη την σπουδαια προσωπικοτητα!!!!Την λατρευω!!Οποιος θελει να με ρωτησει κατι,πολυ ευχαριστως!!
Θα χαιρομουν πολυ να μιλαμε γι αυτην!
Poses leptomereies… To deutero pote bgainei…???
Ερμιόνη καλωσόρισες. Το δεύτερο μέρος μπορείς να το διαβάσεις εδώ:
https://eglima.wordpress.com/2010/03/27/sissi2/
Μόλις τώρα έμαθα οτι η πρωτότοκη κόρη της πέθανε σε ατύχημα. Μέχρι πρότινος πίστευα αυτό που έβλεπα στη σειρά. Την οποία σειρά ΛΑΤΡΕΥΩ και βλέπω από τότε που ήμουν πολύ μικρό παιδί!!!
ΑΠΛΑ ΥΠΕΡΟΧΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΕΙΡΑΣ ΣΙΣΣΥ!!!
Η πρωτοτοκη κορη της,η Σοφια,δεν πεθανε σε ατυχημα αλλα απο αρρωστια,οταν η Ελισαβετ ηταν στην Ουγγαρια με τον αυτοκρατορα.
@Κερκυραία, από πού αντλείς αυτήν την πληροφορία; Οι δικές μου πηγές (που αναφέρονται στο τελευταίο μέρος του άρθρου) υποστηρίζουν την εκδοχή του δυστυχήματος, γεγονός που έκανε τις σχέσεις, ανάμεσα σε νύφη και πεθερά, ακόμη πιο τεταμένες και ενίσχυσε την κατάθλιψη της Σίσυ.
Nina,εχω ξαναγραψει πως μ ενδιαφερει πολυ η ζωη της συγκεκριμενης γυναικας,εδω και χρονια,γι αυτο εχω καταφερει και εχω βρει(και διαβασει)σπανια βιβλια για την ζωη της που εψαξα πολυ για να μπορεσω να τα αποκτησω!
Η Ελισαβετ με τον αυτοκρατορα ταξιδεψαν στην Ουγγαρια μαζι με τις δυο κορες τους χωρις την συμφωνη γνωμη ομως της μητερας του αυτοκρατορα,εκει η μικρη Σοφια(η μεγαλυτερη κορη)αρρωστησε με υψηλο πυρετο.Στις 29 Μαιου 1857 το κοριτσακι πεθανε.
Την ταινία την εχω αγοράσει και την βλέπω συχνά.
Με έκπληξη εμαθα απο συνάδελφο που πήγε στην Βιεννη, οτι η Σίσυ έπασχε απο κατάθλιψη.
Στο μουσείο έχουν φορέματα της-όλα μαυρα- και πράγματα απο το δωμάτιο της, έπιπλα, κουρτίνες κλπ τα οποία ήταν όλα σε μαυρο χρώμα!
Ψαχνοντας για πληροφορίες βρηκα το άρθρο σας και είναι πολύ ενδιαφέρον.
Πως δολοφονήθηκε τελικά η Σίσυ; η κορούλα της με τι τρόπο πέθανε; θα γράψετε συνέχεια;
Ευχαριστώ
@Γεωργία, αν κάνεις κλικ πάνω στο «Συνεχίζεται» στο τέλος του κειμένου, θα μεταφερθείς στο δεύτερο μέρος, από εκεί στο τρίτο κ.λ.π. Καλή ανάνγωση! 🙂
τη λατρευω την πριγκιπισσα σισσυ!!!!θαυμαζω την προσωπικοτητα της..πηγα στο αχειλιον οταν ημουν 9 χρονων κ κοιταγα μ τις ωρες τ πορτρετα της..ονειρο μ ειναι ν παω αυστρια στο παλατι της..τ αρθρο σας ηταν τελειο!!
Γνωρίζει κανείς γιατί η πριγκίπισσα Σίσσυ ήθελε το κρεβάτι της στο μέσο ακριβώς του υπνοδωματίου της?
Μήπως ξέρει κανείς να μου πει για μια λόξα που είχε αυτή η γυναίκα να έχει το κρεβάτι της ακριβώς στη μέση του δωματίου. Ποιος ο λόγος. Αν ξέρετε, λέω γιατί κι εγώ δεν ξέρω ειδεμή μην προσπαθήσετε να μαντέψετε. Κώστας
εχω παει στο Αχιλλειο! Πραγματικα ηταν ατελειωτο και πανεμορφο! Γεματο Αγαλματα και τον Αχιλλεα..
Τα κρεβατια στα περισσοτερα δωματια των παλατιων που εχω παει ειναι στη μεση του χωρου,δεν νομιζω να ειναι κατι παραξενο ουτε ιδιοτροπια της Ελισαβετ.Οσο για το οτι ολα τα υφασματα και τα προσωπικα της ειδη ηταν σε μαυρα χρωματα,αυτο ισχυει απο τον θανατο του γιου της & μετα.Εγω στη Βιεννη ειδα στα προσωπικα της δωματια(που εμενε στην αρχη του γαμου της)πολλα χρωματιστα,υπεροχα αντικειμενα!
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΨΥΧΗ!ΑΥΤΟ ΕΠΙΘΥΜΟΥΣΕ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΝΟΜΙΖΩ, ΓΙ΄ΑΥΤΟ ΑΛΛΩΣΤΕ ΚΙ ΕΝΙΩΘΕ ΝΑ ΠΝΙΓΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΤΥΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΥΣΤΗΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΙΑΚΗΣ ΑΥΛΗΣ!!ΕΙΝΑΙ ΚΡΙΜΑ ΤΟΣΟ ΑΥΘΥΕΝΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΙΝΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΝΑ ΧΑΝΟΝΤΑΙ ΤΟΣΟ ΑΔΙΚΑ ΣΥΝΗΘΩΣ ΑΠΟ ΤΟ ΧΕΡΙ ΚΑΠΟΙΟΥ ΨΥΧΙΚΑ ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΟΥ….ΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΑΥΜΕΝΗ Η ΨΥΧΗ ΤΗΣ ΟΠΟΥ ΚΙ ΑΝ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ…
Η κόρη της πέθανε από τύφο κατά τους γιατρούς, όχι από ατύχημα, ήταν σε ταξίδι μαζί με τον άντρα της και τις δύο τους κόρες, οι οποίες αρρώστησαν ταυτόχρονα, η μεγαλύτερη κόρη της, δεν τα καταφερε, η μικρούλα της όμως, ανάρρωσε πλήρως, η υγεία της πριγκίπισσας επιρρεαστηκε έκτοτε, διοτι είχε αρρωστήσει και εκείνη ελαφριά, επίσης, τα χαώδη δωμάτια των ανακτόρων της Βιέννης, ήταν γεμάτα υγρασία και κρύο, και ήταν αδύνατον να ζεσταθούν επαρκώς, από την στιγμή που η ίδια είχε μεγαλωσει στα λιβάδια και τον ήλιο!
Αναφορά πρέπει να κάνω , στην εμπαθητικοτητα της στους ψυχικά ασθενείς, όταν ο άντρας της της δώρισε ένα ολόχρυσο περιδέραιο, του είπε σε ευχαριστώ, αλλά προτιμώ να μου χτίσεις ένα νοσοκομείο για τους πνευματικά αρρώστους.
Η πριγκίπισσα Σίσσυ ήταν η καλύτερη ιπεας της ευρώπης, αναγνωρισμένα η καλύτερη!