Tillie Klimek, το φονικό μέντιουμ – 2

Προηγούμενο

Της Νίνας Κουλετάκη

Η δίκη
Στη φυλακή, αναμένοντας την δίκη τους, οι δυο γυναίκες έδειξαν πολύ διαφορετικές προσωπικότητες. Η Nellie, τα αγγλικά της οποίας δεν ήταν πολύ καλά, ήταν ήσυχη αλλά με υστερικά ξεσπάσματα. Επέτρεπε να την φωτογραφήσουν, αλλά όχι πριν στρώσει τα μαλλιά της με τα χέρια της. Ανακρινόμενη για την υπόθεση ισχυρίστηκε πως οι κατηγορίες του γιου της «ήταν ένα αστείο εκ μέρους του, που οι αστυνομικοί πήραν στα σοβαρά». Η Tillie, από την άλλη, ήταν σιωπηλή, κρύα, με πλήρη έλεγχο συναισθημάτων –κυρίως απουσία οποιουδήποτε από αυτά- και αντιμετώπιζε προκλητικά τους ανακριτές. Η μόνη στιγμή που επέτρεψε στον εαυτό της να δείξει κάποιο συναίσθημα ήταν όταν ξέσπασε έντονα υπερασπιζόμενη τον εαυτό της. «Δεν λήστεψα κανέναν τους!», είπε. «Δεν πυροβόλησα κανέναν, δεν δηλητηρίασα κανέναν, δεν σκότωσα κανέναν, Δεν έκανα τίποτα από αυτά! Όλοι με κατηγορούν, όλοι με κοιτάζουν σαν να θέλουν να πέσουν επάνω μου και να με φάνε. Γιατί με κοιτάζουν έτσι; Λέω την αλήθεια. Ό,τι κακό έκανα, το έκανα στον εαυτό μου. Σε κανέναν άλλον!».

Τα στοιχεία όμως ήταν συντριπτικά. Υπήρχε το αρσενικό και τα ευρήματα από τις εκταφές και τα δηλητηριασμένα γλυκά. Υπήρχε ο έξαλλος Joseph, ο οποίος έπνεε μένεα εναντίον της από το κρεβάτι του νοσοκομείου. Κι υπήρχε κι ο δημόσιος κατήγορος William McLaughlin, βοηθός εισαγγελέα, ο οποίος δεν θα ησύχαζε αν η Tillie δεν καταδικαζόταν σε θάνατο. Ο McLaughlin είχε ροπή προς την υπερβολή, ήταν αρκετά θεατρικός και είχε αποφασίσει ότι η υπόθεση αυτή θα του έχτιζε την καριέρα. Ήξερε να παίζει το παιχνίδι του τύπου, τροφοδοτώντας τους δημοσιογράφους με μελοδραματικές ατάκες που λάτρευαν. Αποκαλούσε την υπόθεση «η πιο συγκλονιστική υπόθεση δημητηριάσεων που αποκαλύφθηκε ποτέ» και «η πιο εκπληκτική σκευωρία θανάτου που εξυφάνθηκε στα πρόσφατα εγκληματολογικά χρονικά». Ήταν πεισμένος πως η Μικρή Πολωνία ήταν φωλιά ενός καλά πλεγμένου δικτύο θηλυκών Κυανοπωγώνων, που δηλητηρίαζαν οποιονδήποτε αποφάσιζαν πως έπρεπε να πεθάνει. Και μια καταδίκη της Tillie σε ισόβια δεν του ήταν αρκετή: επιθυμούσε διακαώς τη θανατική ποινή.

Στην πραγματικότητα η Μικρή Πολωνία, που βρισκόταν στην βόρεια πλευρά του Σικάγου, ήταν μια γειτονιά με θεοσεβούμενους και νομοταγείς ανθρώπους, όπως ήταν η συντριπτική πλειοψηφία του μεγάλου πληθυσμού των Πολωνών που την κατοικούσαν. Άνθρωποι που οι περισσότεροι μιλούσαν ελάχιστα αγγλικά, καθώς όλες τους οι δραστηριότητες και κοινωνικές επαφές δεν έβγαιναν πέρα από τα σύνορα της γειτονιάς τους. Αγράμματοι, ως επί το πλείστον, ήταν επιρρεπείς στις προλήψεις και στις παντός είδους εκφάνσεις του μεταφυσικού. Η Tillie τους είχε πείσει για τις μεταφυσικές της ικανότητες και το ταλέντο της ως μέντιουμ, καθώς προέβλεπε πάντα με ακρίβεια θανάτους στη γειτονιά. Το ότι οι θάνατοι αυτοί συνέβαιναν σε άτομα με τα οποία είχε κάποια διαφορά ή την είχαν, με κάποιο τρόπο δυσαρεστήσει, δεν έκανε εντύπωση σε κανέναν.

Η δίκη των δύο εξαδέλφων πήρε τεράστια δημοσιότητα και όχι τυχαία. Συγκέντρωνε όλα τα στοιχεία που θα επέτρεπαν στους δημοσιογράφους να γράψουν λίβελους κατά των «υπανάπτυκτων μεταναστών, ληστών και δολοφόνων, που μόνο προβλήματα δημιουργούσαν στην αμερικανική κοινωνία». Η καταδίκη των Nicola Sacco και Bartolomeo Vanzetti σε θάνατο, μόλις τον προηγούμενο χρόνο, είναι ένα ξεκάθαρο παράδειγμα αυτής της πρακτικής, ομολογουμένως με μια ειδοποιό διαφορά: οι Sacco και Vanzetti ήταν αθώοι, οι Tillie και Nellie ένοχες. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως δεν τους οφειλόταν μια δίκαιη και αντικειμενική δίκη, κάτι το οποίο δεν έγινε. Ας δούμε αναλυτικά τους λόγους.

1. Η ανάκριση και οι απολογίες των γυναικών έγιναν στα αγγλικά, μια γλώσσα που οι κατηγορούμενες δεν κατανοούσαν πλήρως ούτε μιλούσαν με ευχέρεια. Είναι πολύ πιθανόν να μην αντιλαμβάνονταν απολύτως τις ερωτήσεις και να έδιναν απαντήσεις ακόμα και ενοχοποιητικές για εκείνες.

2. Η υπόθεση ήταν βούτυρο στο ψωμί των δημοσιογράφων, οι οποίοι πολιορκούσαν κυριολεκτικά το δικαστικό μέγαρο όλες τις ημέρες της δίκης. Ανάμεσά τους και η μαχητική Genevieve Forbes, που κάλυπτε το αστυνομικό και δικαστικό ρεπορτάζ σε μιαν εποχή που, κάτι τέτοιο, ήταν αδιανόητο για μια γυναίκα. Η Forbes μίλησε με τον Joseph Klimek στο νοσοκομείο, εντόπισε τους ταραγμένους όσο και τρομαγμένους γονείς της Tillie, πήρε συνέντευξη από την ίδια τη φόνισσα. Παρά, όμως, τις αδιαμφισβήτητες ικανότητές της δεν κατάφερε να την κάνει να σπάσει. Ίσως εξαιτίας αυτής της αποτυχίας, η δημοσιογράφος υπήρξε ανελέητη με την Tillie: «είναι μια κοντόχοντρη πολωνή χωριάτισσα 45 χρονών, που μοιάζει δέκα χρόνια μεγαλύτερη, με μια καμπουριασμένη σιλουέτα, στιβαρά χέρια και πόδια, θαμπά καστανά μαλλιά κολλημένα στο κεφάλι της και πιασμένα σ’ έναν κακότεχνο κότσο πίσω». Παραδέχθηκε, εντούτοις –αν και απρόθυμα- την υπόγεια ευφυΐα της: «η Tillie Klimek είναι θεατής στο δικό της δράμα».

3. Η έδρα, πάντως, είχε εντελώς διαφορετική άποψη αναφορικά με την εξυπνάδα της Tillie. Η δίκη πήρε δυσάρεστη τροπή όταν ο δικαστής ζήτησε «επιστημονική ψυχοπαθητική αναφορά» για τις δυο γυναίκες, όπως και έγινε. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της αναφοράς, τα οποία κατά παράβαση δόθηκαν στους δημοσιογράφους, οι κατηγορούμενες «κάτω από το φυσιολογικό όριο πνευματικά και έπασχαν από πρώιμη άνοια, με ευφυΐα όχι υψηλότερη από αυτή ενός ενδεκάχρονου παιδιού». Ο δικαστής πήγε την όλη υπόθεση ένα βήμα παραπέρα, όταν χρησιμοποιήσε τη αγαπημένη λέξη της εποχής: ευγονική. Ήταν εξοργισμένος γιατί ένας από τους γιους της Nellie, αρκετά χρόνια πριν, είχε διαγνωσθεί με νοητική υστέρηση και ήταν πεπεισμένος ότι το πρόβλημα ήταν πως η εγκληματικότητα βρισκόταν στο DNA της οικογένειας. Έγραψε σχετικά: «εάν είχαμε έναν επιστήμονα, έναν ειδικό στην ευγονική να ελέγξει το ιστορικό αυτής της οικογένειας την εποχή που εντοπίστηκε ο πρώτος ηλίθιος, τότε –ενδεχομένως- η αστυνομία να ήταν υποψιασμένη και να παρακολουθούσε αυτή τη γυναίκα και να είχαν αποφευχθεί τα εγκλήματά της. Όταν διαπιστώνεται ένα τέτοιο πρόβλημα, πρέπει να ερευνούμε και να εντοπίζουμε τη φωλιά».

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα και οι δύο γυναίκες ήταν μειωμένης αντίληψης με τη Nellie να υστερεί έναντι της Tillie. Η Forbes, από την άλλη, κάθε άλλο παρά «χαζή» θεωρούσε την Tillie: «έχει μυαλό και το χρησιμοποιεί για να κρύβει τα συναισθήματά της». Αλλά η Tillie δεν ήταν ούτε όμορφη, ούτε «καθαρή» Αμερικανίδα, έτσι το δικαστήριο αποφάσισε ότι τα εγκλήματά της έπρεπε να χρεωθούν είτε στην «μειωμένη της αντίληψη, ή στην άγρια χωριατιά της».

Στο, εκτός κάθε ελέγχου Σικάγο των ’20, δεν αποτελεί έκπληξη που η δίκη της Tillie μετατράπηκε σε τσίρκο, με τον δικαστή να προσπαθεί να επιβάλει την τάξη σε πολλές περιπτώσεις, χωρίς να τα καταφέρνει πάντα. Οι καταθέσεις των κουτσομπόληδων γειτόνων της Tillie αλλά κι εκείνες των νεκροθαφτών, τροφοδοτούσαν διαρκώς την κοινή γνώμη με γαργαλιστικές λεπτομέρειες. Κάποιος κατέθεσε για τον περιπαθή τρόπο με τον οποίο η Tillie φιλούσε τον εραστή της John, όταν εκείνος την επισκεπτόταν αφού ο Frank είχε φύγει για τη δουλειά. Η ιδέα μιας τόσο άχαρης γυναίκας να έχει σύζυγο και εραστή φαινόταν αστεία σε όλους. Με μερικά, μάλιστα, από τα πιπεράτα σχόλια των μαρτύρων γέλασε κι η ίδια η Tillie.

Τα γέλια περιορίστηκαν όσο προχωρούσε η ακροαματική διαδικασία και στο σιδηρούν προσωπείο της Tillie άρχισαν να εμφανίζονται ρωγμές. Όταν ο ιατροδικαστής κατέθεσε ότι ίχνη αρσενικού βρέθηκαν στα πτώματα και των τριών πρώην συζύγων της, έδειξε κάποια σημάδια ανησυχίας. Εξακολούθησε, βέβαια, να επιμένει για την αθωότητά της, φορώντας εκείνο το μαύρο καπέλο που έφτιαξε δίπλα στον ετοιμοθάνατο Frank. Αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή στους θανάτους των συζύγων της και τους απέδωσε σε τυχαία γεγονότα: «τους αγαπούσα, με αγαπούσαν. Πέθαναν όπως θα πεθαινε οποιοσδήποτε άλλος άνθρωπος. Δεν είμαι υπεύθυνη γι αυτό. Δεν μπορούσα να κάνω τίποτα, εφόσον αποφάσισαν να πεθάνουν».

Ο McLaughlin εκλιπαρούσε κυριολεκτικά για τη θανατική ποινή. Είχε απογοητευτεί να βλέπει γυναίκες να γλιτώνουν μετά από τη διάπραξη φόνου. Είπε, απευθυνόμενος στους ενόρκους: «Κύριοι, η θανατική ποινή δεν έχει ποτέ επιβληθεί σε γυναίκα, σ’ αυτήν την πολιτεία. Αυτή η κατηγορούμενη είναι ίδια με τόσες άλλες σ’ αυτή την πόλη. Νομίζει ότι μπορεί να τη γλιτώσει. Υπάρχουν πολλές γυναίκες, κύριοι, που αναμένουν το αποτέλεσμα αυτής της δίκης και την ετυμηγορία σας. Ας τους δώσουμε ένα ηχηρό μήνυμα. Λέω πως πρέπει να επιβληθεί η θανατική ποινή και το εννοώ».

Και είχε δίκιο: η Tillie ήταν ακριβώς όπως «τόσες άλλες σ’ αυτή την πόλη», μια γυναίκα που είχε δολοφονήσει τον άντρα της. Αλλά σε αντίθεση με τις περισσότερες από αυτές, οι οποίες πότε κλαψούριζαν και πότε φλερτάριζαν με τους ενόρκους, εκείνη δεν «τη γλίτωσε». Το σώμα των ενόρκων την έκρινε ένοχη για τη δολοφονία του Frank Kupezyk και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη, την αυστηρότερη ποινή που είχε ποτέ επιβληθεί σε γυναίκα στην κομητεία Cook, μέχρι τότε.

H δίκη της Nellie ήταν άλλη ιστορία. Ίσως το δικαστήριο δεν την πήρε και τόσο στα στοβαρά, όσο την Tillie τη «βασίλισσα του πάγου», όπως την αποκαλούσαν οι εφημερίδες και, παρά το γεγονός ότι τα ίδια της τα παιδιά κατέθεσαν εναντίον της αθωώθηκε. Το σώμα του πρώτου της συζύγου ήταν γεμάτο αρσενικό αλλά, μάλλον, κανείς δεν είχε πλέον όρεξη ή κίνητρο να ασχοληθεί με το υποτιθέμενο δίκτυο δηλητηριαστριών του Σικάγου, από τη στιγμή που η πρωθιέρειά του Tillie Klimek θα έμενε στη φυλακή για όλη της τη ζωή.

Μετά την Tillie κι άλλες φόνισσες θα οδηγούνταν στο δικαστήριο, αλλά με διαφορετικά αποτελέσματα. Μόλις δυο χρόνια αργότερα οι Gaertner και Annan θα αθωωθούν, έχοντας εξαντλήσει το οπλοστάσιό τους σε κλαψουρίσματα, γλυκοκοιτάγματα κι εμφανίσεις με όμορφα ρούχα.

Η πικρή αλήθεια, λοιπόν είναι ότι η Tillie δεν θα είχε καταδικαστεί σε ισόβια αν ήταν ελκυστική. Ήταν ένοχη, φυσικά, αλλά αυτό δεν σήμαινε και πολλά για το Σικάγο: είχε δικάσει πολλές δολοφόνους των συζύγων τους, αθωώνοντας συστηματικά τις όμορφες. Την εποχή εκείνη 28 γυναίκες που είχαν παραπεμφθεί για φόνο στην Κομητεία Cook αθωώθηκαν: όλες ήταν ελκυστικές. Μόνο τέσσερις είχαν καταδικαστεί, πριν από την Tillie: οι Hilda Axlund («όχι όμορφη»), Vera Trepannier («κοντά στην τρίτη ηλικία»), Emma Simpson («κρίθηκε ψυχοπαθής»), και Dora Waterman («όχι όμορφη»). Ήταν μια σκληρή πραγματικότητα την οποία όλοι ανεγνώριζαν αλλά κανείς δεν φαινόταν διατεθειμένος να αλλάξει. Μετά από μια γελοία δίκη όπου δυο πανέμορφες, ξανθές αδελφές αθωώθηκαν ενώ είχαν αποδεδειγμένα διαπράξει δολοφονία, ο εισαγγελέας δήλωσε εκνευρισμένος: «Προφανώς οι ξανθές μπούκλες έχουν την ικανότητα να κάνουν το σώμα των ενόρκων να παραβλέπει και τα πιο συντριπτικά αποδεικτικά στοιχεία». Η Genevieve Forbes το έθεσε ακόμα καλύτερα σε ένα άρθρο που έγραψε τότε και αναφέρθηκε την υπόθεση Klimek: «η Tillie Klimek μπήκε φυλακή γιατί, ποτέ στη ζωή της, δεν είχε μπει σ’ ένα σαλόνι ομορφιάς». Όταν οι ξανθές αδελφές βγήκαν ελεύθερες από το δικαστήριο, για να βρεθούν μπροστά σε ένα πλήθος που ζητωκραύγαζε, κάποιος φώναξε «Θυμηθείτε την Tillie Klimek!». Μετά από μια σύντομη, σιωπηλή στιγμή αμηχανίας, το πλήθος ξέσπασε σε γέλια.

Εν κατακλείδι, τόσο τα δικαστήρια όσο και ο τύπος αναγνώριζαν αυτή την απαράδεκτη συμπεριφορά των ενόρκων αλλά, ταυτόχρονα, φαινόταν να την απολαμβάνουν. Ήταν μάλλον σέξυ μια όμορφη «κακιά» γυναίκα να ξεφεύγει. Το περί δικαίου αίσθημα της κοινωνίας του Σικάγου λειτουργούσε μόνο σε περιπτώσεις σαν της Tillie Klimek, γεγονός που έκανε έναν δημοσιογράφο της Tribune του Σικάγου να γράψει στη στήλη του: «πριν αποφασίσετε να διαπράξετε φόνο, κυρίες μου, είναι απαραίτητο να έχετε πραγματοποιήσει πολλές επισκέψεις σε σαλόνια ομορφιάς και οίκους ραπτικής, καθώς και να είστε ιδιαίτερα κοινωνικές. Διαφορετικά μην το επιχειρήσετε».

Ένα σημείο που ουδέποτε εξετάστηκε ενδελεχώς κατά τη δίκη της Tillie Klimek, ήταν αυτό της ενδεχόμενης κακοποίησής της από τους συζύγους της. Η ανάκριση εστίασε κυρίως στο γεγονός των αποζημιώσεων από τις ασφαλιστικές εταιρείες και τα κίνητρά της θεωρήθηκαν αποκλειστικά οικονομικά. Σύμφωνα, όμως, με τις μαρτυρίες τόσο των γονιών της όσο και της ίδιας, ο Joseph Klimek αλλά και Frank ήταν αλκοολικοί και την κακοποιούσαν, γι αυτό κι η Tillie φώναξε στον νεκρό, πλέον, Frank «Εσύ, διάολε, δεν θα ξανασηκωθείς πια!». Η διαρκής εναλλαγή εραστών δείχνει, πιθανότατα, την ανάγκη της να βρει έναν άνθρωπο να τη συμπονά και να την καταλαβαίνει. Εξάλλου, το γεγονός ότι η Klimek δολοφονούσε οποιονδήποτε την εκνεύριζε, ακόμα και σκυλιά, δείχνει έναν ψυχισμό γυναίκας που έχει πολύ κακοποιηθεί στη ζωή της κι έχει αποφασίσει ότι δεν θα ανεχτεί πια από κανέναν κάτι τέτοιο. Όμως στη δίκη της όλοι εστίασαν στην εμφάνισή της και την ψυχρή συμπεριφορά της και κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να μάθει για τους δαίμονές της. Την αποκάλεσαν «κοντόχοντρη» και «άσχημη» και την έκλεισαν στη φυλακή για το υπόλοιπο της ζωής της.

Η Tillie έζησε ήσυχα στη φυλακή. Σε μια συνέντευξή της στη Genevieve Forbes, λίγα χρόνια αργότερα είπε πως ασχολιόταν με το ράψιμο και της άρεσε το φαγητό των φυλακών. Πέρασε δεκατρία χρόνια έγκλειστη και το κοινό την ξέχασε, καθώς άλλες, πιο πιπεράτες υποθέσεις, το απασχόλησαν. Η Tillie πέθανε στις 20 Νοεμβρίου του 1936 και οι εφημερίδες, στην είδηση του θανάτου της, την ανέφεραν ως τέσσερα χρόνια μεγαλύτερη από αυτό που ήταν. Στο θάνατο, όπως και στη ζωή, κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να χαριστεί στην Tillie.

Αυτό, βέβαια, δεν αναιρεί το γεγονός ότι εκείνος ο Meyers, ο υποτιθέμενος εραστής της Tillie, δεν βρέθηκε ποτέ, αλλά και το ότι ο θάνατος του Frank Klimet, λίγα χρόνια μετά τη δίκη –αν και αποδόθηκε αρχικά σε αμυγδαλίτιδα- οφειλόταν σε αρσενικό, από το οποίο ήταν γεμάτο το ασθενικό σώμα του, όπως απέδειξε η νεκροψία.

Πηγές
-Διάφορα άρθρα της Chicago Tribune
– Geringer, Joseph, Black Widows: Veiled in Their Own Web of Darkness. Crime Library, 2013
– Unknownmisadry.blogspot.com.es
-Murderpedia
-Tori Telfer, Lady killers, 2017