Hermine Braunsteiner: η φοράδα του Majdanek – 1

Hermine Braunsteiner

Της Νίνας Κουλετάκη

Ισραήλ, 1964.  Σε ένα μικρό καφέ ο Simon Wiesenthal, ένας από τους μεγαλύτερους κυνηγούς Ναζί εγκληματιών πολέμου, συναντά επιζώντες του Majdanek, γερμανικού στρατοπέδου εργασίας και εξόντωσης στην Πολωνία, όπου θανατώθηκαν τουλάχιστον 200.000 άνθρωποι.  Στην συζήτηση που θα ακολουθήσει οι επιζώντες θα του πουν: «Να βρεις την «Φοράδα».  Πρέπει να δικαστεί και να πληρώσει».  Ο Wiesenthal θα βρει τα ίχνη της και θα τα ακολουθήσει μέχρι την Αμερική.  Η «Φοράδα» θα βρεθεί, θα δικαστεί και θα καταδικαστεί σχεδόν 20 χρόνια μετά από αυτήν την συνάντηση στο ισραηλινό καφέ.

Η αρχή

Η Hermine Braunsteiner, μετέπειτα Ryan, γεννήθηκε στην Βιέννη στις 16 Ιουλίου του 1919.  Ήταν το μικρότερο παιδί μιας φτωχής, εργατικής οικογένειας φανατικών ρωμαιοκαθολικών.  Ο πατέρας της, Friedrich Braunsteiner, ήταν οδηγός σε μια ζυθοποιΐα, ενώ εργαζόταν περιστασιακά και ως χασάπης για να ενισχύει το οικογενειακό εισόδημα.  Η Hermine ήθελε να γίνει νοσοκόμα, αλλά η κακή οικονομική κατάσταση της οικογένειας δεν της επέτρεψε να σπουδάσει.  Έτσι, η μόνη επιλογή που είχε, ήταν να γίνει υπηρέτρια, όπως η μητέρα της.  Αφού εργάστηκε σε κάποια σπίτια στην Βιέννη, το 1937 πήγε στην Αγγλία, όπου εργάστηκε για έναν χρόνο στο σπίτι ενός αμερικανού μηχανικού.  Το 1938 η Αυστρία προσαρτάται στο Γερμανικό Ράιχ και η Braunsteiner, όπως όλοι οι Αυστριακοί, αποκτά την γερμανική υπηκοότητα.  Επιστρέφει στην Βιέννη και στο τέλος του ίδιου χρόνου θα μετακομίσει στο Βερολίνο, όπου θα πιάσει δουλειά ως εργάτρια στην αεροβιομηχανία Heinkel.

Hermine Braunsteiner

Στο Βερολίνο ζει μόνη της.  Νοικιάζει ένα μικρό διαμέρισμα κοντά στη δουλειά της και η ζωή της είναι μοναχική και μετρημένη.  Ο σπιτονοικοκύρης της την προτρέπει να αναζητήσει αλλού εργασία και συγκεκριμένα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εργασίας που είχαν αρχίσει να ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια στην Γερμανία και την Αυστρία. Ο μισθός που θα λάμβανε θα ήταν τετραπλάσιος από αυτόν της αεροβιομηχανίας κι έτσι, η 20χρονη Braunsteiner, αποφασίζει να ξεκινήσει την εκπαίδευσή της ως φύλακας στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ravensbrück, λίγο έξω από το Βερολίνο, στις 15 Αυγούστου του 1939.

Maria Mandel

Στο Ravensbrück προϊσταμένη της είναι η Maria Mandel, μετέπειτα διαβόητη SS φύλακας στο στρατόπεδο εξόντωσης του Auschwitz γνωστή με το παρατσούκλι «Το Κτήνος του Άουσβιτς», που θα παίξει σημαντικό ρόλο στο Ολοκαύτωμα, καθώς θα θεωρηθεί ότι είχε προσωπική εμπλοκή σε πάνω από 500.000 θανάτους γυναικών κρατουμένων.  Στο Ravensbrück η Braunsteiner θα μείνει μέχρι το 1942, οπότε και μια σύγκρουσή της με την Mandel θα την αναγκάσει να ζητήσει μετάθεση.  Έτσι, στις 16 Οκτωβρίου του 1942 η Braunsteiner  ξεκινά να εργάζεται στο στρατόπεδο του Majdanek, που βρισκόταν κοντά στο Lublin της Πολωνίας.

Majdanek

Στο Majdanek

Πριν αναφερθώ στην δράση της Braunsteiner στο στρατόπεδο του Majdanek, ας πω λίγα πράγματα για τα γερμανικά στρατόπεδα.  Την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου υπήρξαν πενήντα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης κατανεμημένα σε δεκαέξι χώρες: 18 στην Γερμανία, 9 στην Πολωνία, 4 στην Νορβηγία, 2 στην Ιταλία, 3 στη Γαλλία, 2 στην Ολλανδία, 2 στην Εσθονία, 2 στην Ελλάδα και από 1 στο Βέλγιο, στη Λιθουανία, στην Ουκρανία, στη Λευκορωσία, στην Αυστρία, στην Λετονία, στην Τσεχία και στα Νησιά της Μάγχης (Βρετανικό έδαφος).  Όλα τα στρατόπεδα δεν εξυπηρετούσαν τον ίδιο σκοπό.  Άλλα ήταν απλά στρατόπεδα συγκέντρωσης ή/και μεταγωγών (όπως τα δύο στην Ελλάδα: του San Giovanni στην Ρόδο και του Χαϊδαρίου), άλλα εργασίας, άλλα εξόντωσης και άλλα όλα μαζί.  Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα 18 στρατόπεδα που βρίσκονταν στην Γερμανία, ούτε ένα δεν ήταν στρατόπεδο εξόντωσης.  Ο γερμανικός λαός έπρεπε να μείνει προστατευμένος και οποιαδήποτε μαρτυρία για ομαδικούς θανάτους σε θαλάμους αερίων και φούρνους να θεωρείται αποκύημα της φαντασίας των εχθρών του Ράιχ.

Majdanek, Φούρνοι

Το στρατόπεδο του Majdanek ήταν και εργασίας (Arbeitslager) και εξόντωσης (Vernichtungslager).  Μόλις δύο μήνες μετά την τοποθέτησή της εκεί, τον Ιανουάριο του 1943, η Braunsteiner πήρε προαγωγή, μαζί με άλλες πέντε γυναίκες-φύλακες, έχοντας ως προϊσταμένη την Elsa Erich, άλλη μια SS που εκτελέστηκε για εγκλήματα πολέμου.  Η Braunsteiner αποδείχτηκε άξια βοηθός της.

Elsa Erich

Η δράση της στο στρατόπεδο πήρε πολλές μορφές.  Ενεπλάκη στην «επιλογή» γυναικών και παιδιών που οδηγήθηκαν στους θαλάμους αερίων και μαστίγωσε μέχρι θανάτου πολλές γυναίκες. Με τις συναδέλφους της Hildegard Lächert, Marta Ulrich, Alice Orlowski, Charlotte Karla Mayer-Woellert, Erna Wallisch και Elisabeth Knoblich, η Braunsteiner ήταν διαβόητη για τα άγρια ξεσπάσματά της και τους θυμούς της.

Majdanek, Θάλαμος Αερίων

Σύμφωνα με καταθέσεις αυτοπτών μαρτύρων στην μετέπειτα δίκη της στο Dusseldorf, «άρπαζε τα παιδιά από τα μαλλιά και τα πετούσε πάνω στα φορτηγά που τα μετέφεραν στους θαλάμους αερίων».  Άλλοι επιζώντες κατέθεσαν ότι δολοφονούσε γυναίκες ποδοπατώντας τις με τις βαριές στρατιωτικές της μπότες με τα καρφιά, γεγονός που έκανε τις κρατούμενες να της δώσουν το παρατσούκλι «Η Φοράδα του Majdanek».

Κατά την διάρκεια μιας επιλογής, χτύπησε με το μαστίγιό της δυνατά το σακίδιο που ένας άνδρας κρατούμενος, που μόλις είχε φθάσει στο στρατόπεδο, κουβαλούσε στην πλάτη του.  Ένας λυγμός ακούστηκε από μέσα και τον διέταξε να το ανοίξει.  Από μέσα η Braunsteiner τράβηξε ένα μικρό παιδί που ήδη αιμοραγούσε. Σ’ αυτό το σημείο οι απόψεις διίστανται.  Άλλες πηγές λένε ότι το σκότωσε επί τόπου και άλλες ότι το πέταξε, σαν άδειο σακί, στο φορτηγό που κατευθυνόταν προς τους θαλάμους αερίων.  Η Braunsteiner έδειχνε να τρέφει ιδιαίτερο μίσος για τις γυναίκες με παιδιά.  Η ίδια ήταν στείρα, γεγονός που ίσως να εξηγεί την απέχθειά της. «Είναι σαν σκατά», θα δήλωνε κατά την διάρκεια της δίκης του Majdanek, 40 χρόνια αργότερα.

Για αυτές τις πολύτιμες «υπηρεσίες» της στο Ράιχ, το 1943 της απενεμήθη ο Σιδηρούς Σταυρός Δευτέρας Τάξεως, για πολεμικές υπηρεσίες εκτός μάχης.

Σιδηρούς Σταυρός Δευτέρας Τάξεως, για πολεμικές υπηρεσίες εκτός μάχης

Η φυγή, η σύλληψη, η δίκη, η μετανάστευση

Τον Ιανουάριο του 1944 επέστρεψε στο στρατόπεδο του Ravensbrück, καθώς είχε αρχίσει η εκκένωση του Majdanek.  Tοποθετήθηκε υπεύθυνη στο Genthin, παράρτημα του Ravensbrück, λίγο έξω από το Βερολίνο. «Διέπρεψε» κι εκεί, καθώς υπάρχουν μαρτυρίες ότι βασάνισε πολλούς από τους κρατούμενους χτυπώντας τους αλύπητα με ένα ειδικό μαστίγιο που κουβαλούσε.

Στις 7 Μαΐου του 1945 η Hermine Braunsteiner έφυγε από το στρατόπεδο, πριν φτάσει εκεί ο Σοβιετικός Κόκκινος Στρατός.  Επέστρεψε στη Βιέννη όπου συνελήφθη από την αυστριακή αστυνομία και παραδόθηκε στις Βρετανικές στρατιωτικές αρχές κατοχής.  Έμεινε στη φυλακή από τις 6 Μαΐου του 1946 μέχρι τις 18 Απριλίου του 1947.  Δικάστηκε στο Graz της Αυστρίας για βασανισμό, κακομεταχείρηση κρατουμένων και εγκλήματα κατά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στο Ravensbrück (όχι στο Majdanek) και καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκιση.  Η ποινή της άρχισε να μετρά από τις 7 Απριλίου του 1948.  Αποφυλακίστηκε στις αρχές Απριλίου του 1950.           Ένα ακόμη δικαστήριο την απάλλαξε από οποιαδήποτε μελλοντική δίωξη στην Αυστρία.

Hermine Braunsteiner Ryan

Στην συνέχεια, και για οκτώ χρόνια, εργάστηκε σε κατώτερες δουλειές σε ξενοδοχεία και εστιατόρια.  Το καλοκαίρι του 1958, γνωρίζει τον  Russell Ryan, έναν αμερικανό εργάτη οικοδομών, που βρίσκεται σε διακοπές στην Αυστρία.  Θα παντρευτούν τον Οκτώβρη του ίδιου έτους και θα μετοικήσουν στην Nova Scotia του Καναδά.  Τον Απρίλιο του 1959 θα περάσουν στις Η.Π.Α. και θα εγκατασταθούν στο Maspeth, στο Queens.

Στις 19 Ιανουαρίου του 1963, η Hermine Braunsteiner Ryan θα αποκτήσει την αμερικανική υπηκοότητα.

Συνεχίζεται