Sweeney Todd, ο δαιμονικός κουρέας της οδού Fleet – II

Προηγούμενο

Της Νίνας Κουλετάκη

Η σύλληψη του μαθητευόμενου

Η ιστορία θα ήταν πολύ διαφορετική αν ο εφημέριος είχε βρει έναν άλλο επαγγελματία που χρειαζόταν μαθητευόμενο, τις εβδομάδες που ακολούθησαν την εξαφάνιση των γονέων του SweeneyTodd.Την κηδεμονία του ανέθεσαν σε έναν σιδηρουργό της οδού Bowler και γρήγορα ο Sweeney έγινε κατασκευαστής μαχαιριών, μια τέχνη κατά την οποία, μεταξύ άλλων, έμαθε να κατασκευάζει και να ακονίζει μαχαίρια και ξυράφια.

Κάτω από την ταμπέλα «PistolandC» στο GreatTurnstile του Holborn, ο ικανός κ. JohnCrook είχε στήσει το μαγαζί του και καταπιανόταν με μια σειρά πράγματα, από την κατασκευή τραπεζιών για τάβλι μέχρι μπαρούτι, αλλά, κυρίως, ειδικευόταν στα ξυράφια.Οι μαθητευόμενοι κατά τον 18^ο αιώνα, δεν διέφεραν πολύ από τους σκλάβους.Δεν φαινόταν σε κανέναν περίεργο τα αφεντικά να χρησιμοποιούν σωματική βία για να τους τιμωρήσουν.Ζούσαν σε συνθήκες άθλιας φτώχειας και τα ορφανά, που δεν είχαν κανέναν να τα υπερασπιστεί, υπέφεραν περισσότερο από όλους.

Οποιοδήποτε πρόσωπο, επιχειρηματίας ή μεροκαματιάρης, άνδρας ή γυναίκα, σπιτονοικοκύρης ή νοικάρης που θα αναλάμβανε να παρέχει τροφή, στέγη και εκπαίδευση, μπορούσε να πάρει έναν μαθητευόμενο, όλα τα έσοδα του οποίου, είτε προέρχονταν από το αφεντικό του ή από τρίτους, ήταν κτήμα του αφεντικού.

Μια αναφορά της κυβέρνησης, την εποχή που ο Todd μπήκε μαθητευόμενος στο μαγαζί του Crook, έλεγε τα εξής: «Ο αφέντης μπορεί να είναι τόσο άγριος, όσο μια τίγρης, ελάχιστοι θα δώσουν σημασία.Το μεγαλύτερο μέρος όλων αυτών που παίρνουν φτωχά παιδιά ως μαθητευόμενους, είναι οι πλέον άποροι και άτιμοι, και είναι μοίρα πολλών φτωχών παιδιών να πέφτουν στα χέρια τους, όπου, όχι μόνο θα μισοπεθάνουν από την πείνα, αλλά, τις περισσότερες φορές, δεν θα μάθουν καμία απολύτως τέχνη.Αντιθέτως, θα εξαναγκαστούν να γίνουν επαγγελματίες κλέφτες και απατεώνες, προς όφελος των αφεντικών τους, και οι περισσότεροι θα καταλήξουν στην κρεμάλα.

Ο νεαρός SweeneyTodd δεν διέφυγε αυτής της μοίρας καθώς, δυο χρόνια μετά την αρχή της «μαθητείας» του δίπλα στον Crook, συνελήφθη και καταδικάστηκε για κλοπές.Οι λεπτομέρειες του αδικήματος έχουν χαθεί στον χρόνο και δεν έχει καταγραφεί αν ο Crook ήταν το θύμα ή ο συνεργός.Ο SweeneyTodd θα μπορούσε να είχε οδηγηθεί στην κρεμάλα με αυτή την καταδίκη, αλλά καθώς ήταν μόνο 14 ετών, ο δικαστής τον λυπήθηκε και αρκέστηκε να τον καταδικάσει σε πενταετή εγκλεισμό στις φυλακές του Newgate.Το έλεος αυτό του συγκεκριμένου δικαστή ήταν πρωτοφανές για τα δεδομένα της εποχής.Τα παιδιά που είχαν εκπαιδευτεί ως πορτοφολάδες οδηγούνταν στην αγχόνη για αδικήματα γελοία, όπως η κλοπή ενός μαντηλιού και οποιαδήποτε κλοπή από κατάστημα επέσυρε τη θανατική καταδίκη.

Η φυλακή του Newgate

Την εποχή για την οποία μιλάμε, το Βρετανικό ποινικό σύστημα είχε ως μέλημα την τιμωρία και τη μετάνοια και όχι την αναμόρφωση και την επανένταξη των εγκληματιών στην κοινωνία.Με τα διαρκώς αυξανόμενα ποσοστά του, παντός είδους, εγκλήματος η αστυνομία επενέβαινε όχι απλώς δυναμικά, αλλά με πρωτοφανή σκληρότητα.Επικρατούσε η άποψη ότι η επιβαλλόμενη τιμωρία έπρεπε να είναι τόσο σκληρή ώστε να αποθαρρύνει τυχόν επίδοξους εγκληματίες.Έτσι οι πολύ βαριές ποινές για αδικήματα ήσσονος σημασίας ήταν κάτι το συνηθισμένο.Μετά την εκτέλεση τα σώματα των εγκληματιών παραδίδονταν στους «κουρείς-χειρουργούς» για να ανατμηθούν. Συχνά της εκτέλεσης προηγούνταν βασανιστήρια, όπως κάψιμο με πυρωμένα σίδερα και σπάσιμο οστών.Στην πορεία αυτά εξέλιπαν, λόγω του διαρκώς αυξανόμενου αριθμού κρατουμένων και της έλλειψης χρόνου να τα εφαρμόζουν αποτελεσματικά!Αργότερα στήθηκαν ικριώματα, με σιδερένια κλουβιά, μέσα στα οποία σάπιζαν τα σώματα των καταδικασμένων, ώστε να τα βλέπουν και να αποθαρρύνονται οι υπόλοιποι.

Ιστορικοί αναφέρουν ότι αποτελούσε κοινή πρακτική να πετάνε το πτώμα του εγκληματία στην πόρτα του θύματος, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο πως είχε αποδοθεί δικαιοσύνη!

Η φυλακή του Newgate βρισκόταν σε έναν ανεμοδαρμένο τόπο, στα δυτικά του Λονδίνου.

Στην τοποθεσία αυτή βρίσκεται σήμερα το Δικαστήριο, γνωστό ως OldBailey.Στέγαζε εγκληματίες παντός είδους, από παιδιά-πορτοφολάδες μέχρι ηλικιωμένες προαγωγούς.Η φυλακή του Newgate, συμβαδίζοντας με την κοινή πρακτική της εποχής, δεν είχε καμία σχέση με την αναμόρφωση των κρατουμένων.Στη φυλακή επικρατούσε η διαφθορά και μόνο όσοι από τους κρατούμενους είχαν χρήματα μπορούσαν να ελπίζουν σε μια ανθρώπινη συμπεριφορά εκ μέρους των δεσμοφυλάκων.Για την κοινωνία οι κρατούμενοι δεν διέφεραν από τα ζώα στο ζωολογικό κήπο και ήταν κοινή πρακτική κατά τον 18^ο αιώνα, να πληρώνουν οι λονδρέζοι εισιτήριο 3 σελινίων, προκειμένου να χαζέψουν τους κρατούμενους στα στενά κελιά τους. Ο Dickens, που ήταν ένας από τους «τουρίστες» του Newgate, μέσα από τις επισκέψεις του εκεί εμπνεύστηκε τον OliverTwist.

Στη φυλακή ο SweeneyTodd κατάφερε να πείσει τον κουρέα, κατάδικο επίσης, ότι η προηγούμενη μαθητεία του ως κατασκευαστής και ακονιστής μαχαιριών και ξυραφιών τον καθιστούσε ιδανικό παραγιό για το κουρείο.Ήταν αναγκαίο για το αγόρι να βρει μια πηγή εσόδων, καθώς οι δωροδοκίες των φυλάκων ήταν στην ημερήσια διάταξη, εάν ήθελε να διατηρηθεί στη ζωή και να επιβιώσει της φυλακής.Κάποιος χωρίς χρήματα κατέληγε να πεθάνει στο κελί του γυμνός, από ασιτία.

Ο Plummer ο κουρέας, ο οποίος εξέτιε ήδη ποινή τεσσάρων χρόνων για κατάχρηση όταν ο SweeneyTodd φυλακίστηκε, είχε εξασφαλίσει έναν υποφερτό διαβίωσης στη φυλακή, χάρη στους αρκετούς εύπορους καταδίκους που τον πλήρωναν προκειμένου να απολαύσουν ένα καλό ξύρισμα από καιρού εις καιρόν!Δέχτηκε τον SweeneyTodd ως μαθητευόμενο και μοιράστηκε μαζί του το πενιχρό του εισόδημα.Ένα από τα καθήκοντα του Plummer ήταν να ξυρίζει τους μελλοθανάτους πριν από την εκτέλεση και ο Sweeney προσφερόταν συχνά να τον βοηθήσει σε αυτό το έργο.Το ζευγάρι τα πήγαινε μια χαρά, ήταν αμφότεροι αδιάκριτοι και άτιμοι, και ο Sweeney, εκτός από την τέχνη του κουρέα, διδάχτηκε και μεθόδους να ξαφρίζει τους πελάτες που κάθονταν στην καρέκλα του.

Πόσο συχνά, άραγε, ο πικραμένος και θυμωμένος νεαρός SweeneyTodd παρακολουθούσε τους γυμνούς λαιμούς των πελατών του και φανταζόταν το χέρι του να καθοδηγεί το ξυράφι και να τους κόβει;Καθώς πέρασε τα σημαντικά χρόνια που διέπλαθαν την προσωπικότητά του πίσω από τους χοντρούς τοίχους του Newgate και μέσα στα σκοτεινά κελιά του, δεν είναι να απορεί κανείς για την πορεία που ακολούθησε όταν αφέθηκε ελεύθερος.

Πρώτο αίμα

Σε ηλικία 19 ετών ο SweeneyTodd βγήκε από τη φυλακή με ένα επάγγελμα στα χέρια και τη δίψα για εκδίκηση της κοινωνίας στην καρδιά.Ξεκίνησε ως περιπλανώμενος κουρέας, ένας από τους αμέτρητους πλανόδιους της πόλης, που έστηναν το «μαγαζί» τους σε οποιοδήποτε διαθέσιμο σημείο.Οι πλανόδιοι κουρείς διαφύλασσαν την περιοχή τους μετά μανίας και συχνά οι εφημερίδες ανέφεραν επεισόδια και «μάχες» μεταξύ τους που, σχεδόν πάντα, κατέληγαν σε αιματοχυσία.

Σε αυτή την εποχή, που ο Sweeney εργάζεται ως περιπλανώμενος κουρέας, ανάγονται οι πρώτες ενδείξεις για τη διάπραξη του πρώτου του φόνου.Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για γάμο του Sweeney, ο Haining κατάφερε να βρει αναφορές σύμφωνα με τις οποίες ο κουρέας σχετιζόταν στενά, συμβίωνε μάλιστα, με μια γυναίκα ελευθερίων ηθών.Ο Toddήταν αναμφίβολα ζηλιάρης, καθώς όταν ένα απόγευμα ένας μεθυσμένος καβαλάρης του ζήτησε να τον ξυρίσει και ταυτόχρονα φλέρταρε πιεστικά τη σύντροφο του Todd, εκείνος δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει το ξυράφι του ως φονικό όπλο, για πρώτη φορά.

«Ο πρώτος μου ήταν ένας νεαρός κύριος στη HydeParkCorner», ομολόγησε ο ίδιος αργότερα.«Τονέσκισααπότοένααυτίμέχριτοάλλο».

Οι εφημερίδες του Λονδίνου ανέφεραν το φόνο: «ένας αξιοσημείωτος φόνος διαπράχθηκε από έναν πλανόδιο κουρέα, ο οποίος ζήλευε τη γυναίκα του,στην Hyde Park Corner.Ένας νεαρός κύριος, ο οποίος τυχαία απευθύνθηκε στον κουρέα για ξύρισμα, ελαφρώς μεθυσμένος, άρχισε να διηγείται την περιπέτειά του της προηγούμενης βραδιάς, κατά την οποία είχε απολαύσει τα θέλγητρα μιας γυναίκας, που περιέγραψε λεπτομερώς στον κουρέα.Εκείνος, θεωρώντας πως πρόκειται για τη γυναίκα του, έκοψε το λαιμό του νεαρού, από αυτί σε αυτί, και εξαφανίστηκε».

Ο SweeneyTodd κατάφερε να διαφύγει της καταδίωξης των αστυνομικών και δεν καταδικάστηκε ποτέ γι αυτό του το έγκλημα,Το γεγονός όμως συνετέλεσε στο να διακόψει τη σχέση του με τη συγκεκριμένη γυναίκα και να αναζητήσει νέο τόπο για να εξασκήσει το επάγγελμά του.

Τομαγαζίστη Fleet Street

Αρκετά χρόνια μετά τον πρώτο του φόνο, ο SweeneyToddκαταφέρνει να αποταμιεύσει τόσα χρήματα, όσα χρειάζονταν για να αγοράσει ένα μαγαζί στη FleetStreetκοντά στο TempleBar, στη διασταύρωση Strandκαι FleetStreet.Η επιλογή της FleetStreet για κουρείο ήταν ασυνήθιστη, καθώς δεν ήταν το μέρος της πόλης όπου ήταν συγκεντρωμένα τα κουρεία.Προφανώς ο Todd δεν είχε αρκετά χρήματα ώστε να ανοίξει το μαγαζί του σε πιο εμπορικό δρόμο, αλλά το να είναι ο μοναδικός κουρέας στη FleetStreet του έδινε το πλεονέκτημα ενός μονοπωλίου.

Χάρτες του Λονδίνου της εποχής δείχνουν πως η εκκλησία του St. Dunstan και το μαγαζί του Todd βρίσκονταν δίπλα-δίπλα, μερικά τετράγωνα μακριά από το Βασιλικό Δικαστήριο.Η εκκλησία είχε επαναχτιστεί αρκετές φορές πριν το 1785 και, μία από αυτές, είχε καταλάβει περισσότερο χώρο απ’ όσο της αναλογούσε στο στενό τετράγωνο.Κάτω από την εκκλησία υπήρχαν ξεχασμένες κατακόμβες και κρύπτες.Ένα από αυτά τα τούνελ έστριβε σε μια γωνία 45^ο κάτω από την εκκλησία και κατέληγε κάτω από το μαγαζί του Todd. Το πότε ακριβώς ο Toddέμαθε για την ύπαρξη των κατακομβών, πριν ή μετά την αγορά του μαγαζιού, δεν θα μαθευτεί ποτέ.

Η FleetStreet αργότερα θα γινόταν γνωστή ως η καρδιά των φημισμένων εφημερίδων του Λονδίνου, αλλά όταν ο SweeneyTodd απέκτησε εκεί το μαγαζί του δεν ήταν παρά ο παράδεισος για τους πότες τζιν, τις πόρνες και τους μαχαιροβγάλτες.Το TempleBarήταν ήδη από εκείνη την εποχή ένα ιστορικό μνημείο και σημείωνε το δυτικό άκρο της πόλης Augusta, έκτασης τότε μόλις λίγο μεγαλύτερης από ενός ρωμαϊκού στρατοπέδου, που έγινε γνωστή ως Londinium για να καταλήξει, φυσικά, Λονδίνο.

Οι λονδρέζοι χρησιμοποιούσαν τις πύλες της πόλης ως σημεία εκτελέσεων και τιμωρίας και το TempleBar δεν διέφερε.Όταν ο SweeneyTodd εγκαταστάθηκε εκεί, τα κεφάλια τριών προδοτών «στόλιζαν» την κορφή του TempleBar.Χρόνια μετά τον αποκεφαλισμό τους, τα αποτρόπαια απομεινάρια έμεναν εκεί, μαζί με το σιδερένιο κλουβί στο ικρίωμα, που περιείχε ό,τι είχε απομείνει από έναν άλλο δυστυχισμένο πρόσφατα εκτελεσμένου.Προφανώς όλα αυτά δεν είχαν καμίαν επίδραση στον SweeneyTodd.

Τριακόσια χρόνια πριν την εγκατάσταση του SweeneyTodd εκεί, η FleetStreetήταν ένας από τους πιο αξιοπρεπείς δρόμους του Λονδίνου και εκεί είχαν τα σπίτια τους πολλοί ευγενείς και υπήρχαν αρκετές εκκλησίες.Μάλιστα, πολλοί από την άρχουσα τάξη του Λονδίνου, παρακολουθούσαν ακόμη τη λειτουργία στο ναό του St. Dunstan.Στις κρύπτες της εκκλησίας βρίσκεται θαμμένο το κεφάλι του SirThomasMore, που αποκεφαλίστηκε από τον HenryVIII, επειδή αρνήθηκε να αναγνωρίσει το γάμο του με την AnneBoleyn.Την εποχή, όμως που εγκαταστάθηκε εκεί ο Todd, η φυσιογνωμία της γειτονιάς είχε αλλάξει δραματικά.

«Η παρουσία στο συγκεκριμένο δρόμο, ενός μεγάλου αριθμού ταβερνών είχε συντελέσει σε μεγάλο βαθμό στο να γίνει η περιοχή λημέρι παρανόμων και εγκληματιών καθώς και κέντρο κάθε παράνομης συναλλαγής», γράφει ο E. BeresfordChancellor στην πιο ολοκληρωμένη ιστορία της FleetStreet.

Ο δαιμονικός κουρέας

Στον αριθμό 186 της FleetStreet, δίπλα στην εκκλησία του St. Dunstan, έστησε ο SweeneyTodd το μαγαζί του, κρεμώντας μια ταμπέλα με το εξής στιχάκι:

«Ξύρισμα απαλό, μια πέννα.

Πιο καλό από του καθένα»

(Easy shaving for a penny,

As good as you will find any)

Στο παράθυρο του μαγαζιού είχε μια πινακίδα, όπου έκανε λόγο και για τις άλλες υπηρεσίες που παρείχε το κουρείο, και που ήταν ιατρικής φύσης, όπως συνήθιζαν οι κουρείς της εποχής.Είχε βάζα με δόντια που είχε αφαιρέσει, αίμα που είχε αφαιμάξει, καθώς και περούκες από ανθρώπινα μαλλιά που είχε κατασκευάσει.Το μαγαζί ήταν ένα μικρό, σκοτεινό μέρος, με μια καρέκλα κουρείου στη μέση του άδειου πατώματος, έναν πάγκο για την αναμονή των πελατών και ένα ράφι γεμάτο τσατσάρες, ψαλίδια και –φυσικά- ξυράφια.Ήταν ένα διώροφο κτήριο, με το μαγαζί στο ισόγειο και την κατοικία του Todd στον όροφο.Υπήρχε, ακόμα, ένα υπόγειο για το οποίο ο Todd βρήκε σύντομα μια τρομακτική χρήση.

Ένα από τα πιο δύσκολα μέρη ενός φόνου, είναι η απαλλαγή του πτώματος.Ακόμα και κατά τον 18^ο αιώνα, όπου η ανακάλυψη ενός φόνου και η προσαγωγή του ενόχου σε δίκη ήταν μια νεφελώδης υπόθεση, δεν μπορούσε κανείς να αφήνει τις αποδείξεις της ανθρωποκτονίας οπουδήποτε.Χρησιμοποιώντας τις γνώσεις που είχε αποκτήσει ως κατασκευαστής μαχαιριών, ο Sweeney κατασκεύασε την ιδιοφυή συσκευή που θα του επέτρεπε να ξεφορτώνεται τις αποδείξεις των εγκλημάτων του.Εκμεταλλευόμενος την κρύπτη που υπήρχε κάτω από το μαγαζί του, άνοιξε μια τετράγωνη καταπακτή στο κέντρο του δαπέδου του μαγαζιού.Στη συνέχεια, στερέωσε στο καπάκι της την ανακλινόμενη καρέκλα του κουρέα.Από την κάτω μεριά του καπακιού είχε στερεώσει μια δεύτερη ολόιδια.Ένα περίπλοκο σύστημα μοχλών έκανε την πρώτη καρέκλα, μόλις ο ανυποψίαστος πελάτης καθόταν πάνω της και έγερνε προς τα πίσω, εκμεταλλευόμενη το βάρος του, να «πέφτει» στην καταπακτή, αδειάζοντας το θύμα στο δάπεδο της κρύπτης, ενώ, ταυτόχρονα, η κενή καρέκλα ανέβαινε επάνω και περίμενε τον επόμενο ατυχή πελάτη.

Συνήθως η σφοδρότητα της πτώσης ήταν τέτοια που το θύμα ξεψυχούσε αμέσως.Μερικές φορές, όμως, δεν σκοτωνόταν με αποτέλεσμα ο Sweeneyνα χρειάζεται να κατέβει στο υπόγειο και να αποτελειώσει τη δουλειά με το ξυράφι του.Η έξυπνη αυτή εφεύρεσή του, του επέτρεπε να διαπράττει ουσιαστικά το φόνο έξω από το μαγαζί του, μην αφήνοντας ίχνη, και από την άλλη να υπάρχει πάντα μια κενή καρέκλα στο μαγαζί για να υποδεχτεί τον υποψήφιο πελάτη.Έτσι, όταν ξεφορτωνόταν ένα από τα θύματά του, δεν ανησυχούσε μήπως κάποιος μπαίνοντας υποπτευόταν κάτι, αντικρίζοντας ένα κουρείο χωρίς καρέκλα κουρέματος.

Συνεχίζεται