Μέθοδοι εκτέλεσης: 3. Αποκεφαλισμός με ξίφος ή τσεκούρι

Της Νίνας Κουλετάκη

Ο αποκεφαλισμός, με ξίφος ή τσεκούρι, πάει πολύ πίσω στο χρόνο. Όπως και ο απαγχονισμός ήταν μια φθηνή μέθοδος εκτέλεσης από την αρχαιότητα, τότε που ένα ξίφος ή ένα τσεκούρι ήταν πάντα πρόχειρο.

Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι θεωρούσαν τον αποκεφαλισμό λιγότερο ατιμωτική και λιγότερο επώδυνη μέθοδο εκτέλεσης, σε σύγκριση με άλλες που ήταν σε χρήση εκείνη την εποχή. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία συνήθιζε να αποκεφαλίζει τους πολίτες της, ενώ σταύρωνε τους υπόλοιπους.

Ο αποκεφαλισμός χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην Ευρώπη και την Ασία μέχρι τον 20^ο αιώνα, αλλά σήμερα εφαρμόζεται μόνο στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, την Υεμένη και το Ιράν. Στο Ιράν αποκεφαλίστηκε ένας άνδρας το 2003, ο πρώτος μετά από πολλά χρόνια. Στο Κατάρ και στην Υεμένη είναι ακόμα σε ισχύ, αν και δεν έχουν σημειωθεί εκτελέσεις με αυτό τον τρόπο.

Στη Μεγάλη Βρετανία ήταν σε χρήση μέχρι το 1747 και ήταν ο καθιερωμένος τρόπος εκτέλεσης στη Νορβηγία (καταργήθηκε το 1905), στη Σουηδία (μέχρι το 1903), στη Δανία και την Ολλανδία (καταργήθηκε το 1870) και χρησιμοποιήθηκε μερικώς στη Γαλλία μέχρι το 1792, οπότε και άρχισε η χρήση της γκιλοτίνας. Στη Γερμανία ο τελευταίος αποκεφαλισμός έγινε το 1938.

Η Κίνα, επίσης, εφήρμοσε τον αποκεφαλισμό ευρέως, μέχρι την άνοδο των κομμουνιστών στην εξουσία, οπότε και τον κατήργησαν, τον 20^ο αιώνα.

Η Ιαπωνία χρησιμοποιούσε τον αποκεφαλισμό ως μέθοδο εκτέλεσης μέχρι τα τέλη του 19^ου αιώνα, οπότε και τον εγκατέλειψε για τον απαγχονισμό.

Υπήρχαν δύο διαφορετικοί τρόποι αποκεφαλισμού – με ξίφος και με τσεκούρι. Όταν κάποιος επρόκειτο να αποκεφαλιστεί με ξίφος, τον έβαζαν να γονατίσει και στη Γερμανία επέτρεπαν στις γυναίκες να είναι καθιστές.

Ένα τυπικό ευρωπαϊκό ξίφος εκτέλεσης είχε μήκος 90-120 εκατοστά και 5-6,5 εκατοστά πλάτος. Η λαβή του ήταν αρκετά μεγάλη ώστε να μπορεί ο δήμιος να το κρατά και με τα δύο χέρια για μεγαλύτερη δύναμη. Ζύγιζε γύρω στα 2 κιλά.

Όταν το επιλεγμένο όπλο εκτέλεσης ήταν το τσεκούρι, ήταν απαιτητό ένα κούτσουρο, συχνά σκαλισμένο ώστε να έχει υποδοχή για το λαιμό. Το κούτσουρο μπορούσε να είναι δύο ειδών. Ψηλό, 45-60 εκατοστά, και ο καταδικασμένος σε θάνατο γονάτιζε μπροστά του και έβαζε το λαιμό του στο κοίλο μέρος που είχαν σκαλίσει. Σε αυτή τη θέση, με το κεφάλι να κλίνει ελαφρά προς τα εμπρός, ο λαιμός του θανατοποινίτη αποτελούσε ευκρινέστερο στόχο για το δήμιο. Το ψηλό κούτσουρο χρησιμοποιήθηκε στη Βρετανία τα τελευταία χρόνια της εφαρμογής του συγκεκριμένου τρόπου εκτέλεσης, και ήταν κοινή πρακτική στη Γερμανία μέχρι το 1930.

Μερικές χώρες χρησιμοποιούσαν ένα χαμηλό κούτσουρο. Σε αυτή την περίπτωση, το προς εκτέλεση πρόσωπο, ξάπλωνε στο πάτωμα και έβαζε το λαιμό του στο χαμηλό κούτσουρο, ύψους μερικών εκατοστών. Αυτός ο τρόπος εκτέλεσης χρησιμοποιήθηκε στη Σουηδία σε περίπου 600 άτομα, μεταξύ των οποίων και 200 γυναίκες, κατά τον 19^ο αιώνα, μέχρι που ο αποκεφαλισμός με τσεκούρι αντικαταστάθηκε από τη γκιλοτίνα.

Το σχέδιο από πάνω δείχνει την εκτέλεση της 48χρονης Anna Månsdotter, στο Kristianstad, στη Νότια Σουηδία, στις 7 Αυγούστου του 1890. Ήταν η τελευταία γυναίκα που εκτελέστηκε στη Σουηδία και είχε καταδικαστεί για τον στραγγαλισμό της νύφης της, Hanna Johansdotter. Η Anna είχε αιμομικτική σχέση με το γιο της Per, ο οποίος καταδικάστηκε σε ισόβια για τη συνεργία του στο έγκλημα.

Το χαμηλό κούτσουρο παρουσίαζε μερικές δυσκολίες κατά την εκτέλεση. Η γωνία στην οποία βρισκόταν το τσεκούρι κατά την κάθοδό του προς το λαιμό του καταδικασμένου ήταν τέτοια, που καθιστούσε πιο δύσκολο τον αποκεφαλισμό με ένα μόνο κτύπημα. Στην περίπτωση της Anna, πέρασε πάνω από την κάτω της σιαγώνα, αφήνοντάς τη κολλημένη στο λαιμό της.

Τα τσεκούρια ήταν επίσης δύο ειδών και αποτελούσαν εξελίξεις του κοινού τσεκουριού των ξυλοκόπων. Στη Βρετανία χρησιμοποιούσαν ένα με λεπίδα ύψους περίπου 50 εκατοστών και πλάτους 25. Η λαβή είχε μήκος 152,5 εκατοστά. Στη Γερμανία το τσεκούρι που χρησιμοποιούσαν ήταν μια μεγαλύτερη εκδοχή του μπαλτά του χασάπη με αρκετά μακριά λαβή ώστε ο δήμιος να μπορεί να χρησιμοποιεί και τα δυο του χέρια. Σε κάποιες από τις επαρχίες της Γερμανίας χρησιμοποιούσαν το τσεκούρι και το ψηλό κούτσουρο για τους αποκεφαλισμούς. Οι εκτελέσεις γίνονταν δημόσια μέχρι το 1851. Σε άλλες επαρχίες χρησιμοποιούσαν το ξίφος ή τη γκιλοτίνα.

Το 1938, ο Hitler θέσπισε νόμο σύμφωνα με τον οποίο όλες οι μελλοντικές εκτελέσεις θα γίνονταν με απαγχονισμό ή γκιλοτίνα. Η τέως Δυτική Γερμανία κατήργησε τη θανατική ποινή το 1951 και η τελευταία εκτέλεση έλαβε χώρα το 1949.

Η Σαουδική Αραβία χρησιμοποιεί τον αποκεφαλισμό με ξίφος ως θανατική ποινή για δολοφονίες, βιασμούς, εμπορία ναρκωτικών, σοδομισμό, ένοπλη ληστεία και αποστασία. 45 άνδρες και 2 γυναίκες αποκεφαλίστηκαν το 2002, 52 άνδρες και 1 γυναίκα το 2003 και 35 άνδρες και 1 γυναίκα το 2004. Το 2005 ο αριθμός των εκτελέσεων ανέβηκε, φθάνοντας τους 88 άνδρες και 2 γυναίκες, ενώ το 2006 μειώθηκε στους 35 άνδρες και 4 γυναίκες.

Στους καταδικασμένους και των δύο φύλων δίνονται ηρεμιστικά και στη συνέχεια μεταφέρονται με κλούβα της αστυνομίας σε μια πλατεία ή σε ένα πάρκινγκ αυτοκινήτων, που είναι και η συνηθισμένοι τόποι εκτελέσεων. Η εκτέλεση ορίζεται πάντα μετά τη μεσημεριανή προσευχή. Η αστυνομία απαγορεύει την κίνηση των οχημάτων γύρω από το οικοδομικό τετράγωνο και απλώνει στο έδαφος ένα μπλε πλαστικό φύλο, 16 τετραγωνικών μέτρων.

Ντυμένος με τα δικά του ρούχα, ξυπόλητος, με δεμένα χέρια και πόδια, ο καταδικασμένος οδηγείται από έναν αστυνομικό στο κέντρο του μπλε πλαστικού, όπου και γονατίζει με το πρόσωπο στραμμένο στη Mecca. Ένας υπάλληλος του Υπουργείου Εσωτερικών διαβάζει στο πλήθος το όνομα και το έγκλημα του μελλοθανάτου.

Η Σαουδική Αραβία χρησιμοποιεί για τους αποκεφαλισμούς ένα παραδοσιακό αραβικό γιαταγάνι, μήκους 100-110 εκατοστών. Ένας αστυνομικός παραδίδει το γιαταγάνι στο δήμιο κι εκείνος το υψώνει, στριφογυρνώντας το στον αέρα μια-δυο φορές για να προθερμάνει τους μύες του βραχίονά του. Στη συνέχεια πλησιάζει τον μελλοθάνατο από πίσω και τον ακουμπά με τη μύτη του σπαθιού στην πλάτη. Ο μελλοθάνατος υψώνει το κεφάλι του και ο δήμιος του το παίρνει με ένα μόνο κτύπημα.

Το κομμένο κεφάλι κυλάει αρκετά μέτρα πιο μακριά από το σώμα και νοσοκόμοι το περισυλλέγουν και το φέρνουν σε έναν γιατρό ο οποίος, φορώντας χειρουργικά γάντια, σταματά τον πίδακα του αίματος που αναβλύζει από το λαιμό. Στη συνέχεια ράβει το κεφάλι στο σώμα το οποίο, με τη σειρά του, τυλίγεται στο μπλε πλαστικό και μεταφέρεται με ασθενοφόρο στη φυλακή, στο κοιμητήριο της οποίας θάβεται σε τάφο χωρίς διακριτικά.

Οι αποκεφαλισμοί των γυναικών στη Σαουδική Αραβία δεν άρχισαν παρά τη δεκαετία του 1990. Πριν τις πυροβολούσαν. Μέχρι το τέλος του 2006, 40 γυναίκες είχαν αποκεφαλιστεί.

Οι περισσότερες εκτελέσεις γίνονται στις τρεις μεγαλύτερες πόλεις: Riyadh, Jeddah και Dahran. Οι σαουδάραβες δήμιοι είναι ιδιαίτερα περήφανοι για το επάγγελμά τους, και η θέση περνάει από πατέρα σε γιο.

Ο αποκεφαλισμός είναι αποτελεσματική μέθοδος και τόσο ανθρωπιστική όσο οποιαδήποτε άλλη σύγχρονη μέθοδος εκτέλεσης, αρκεί να γίνει σωστά. Όταν επιτυγχάνεται ο αποκεφαλισμός με ένα μόνο χτύπημα, η συνείδηση χάνεται μέσα σε δευτερόλεπτα. Πεθαίνουν από σοκ και μη οξυγόνωση των ιστών (anoxia), οφειλόμενη στην αιμορραγία και την πτώση της πίεσης του αίματος σε λιγότερο από 60 δευτερόλεπτα. Εντούτοις, επειδή οι μύες και οι σπόνδυλοι του λαιμού είναι ιδιαίτερα ανθεκτικοί, ενδέχεται να χρειαστούν πάνω από ένα χτυπήματα. Ο θάνατος επέρχεται από τον διαχωρισμό εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού, μετά την αποκοπή των συνδετικών ιστών. Η συνείδηση χάνεται πιθανότατα μέσα σε 2 ή 3 δευτερόλεπτα.

Έχει αναφερθεί συχνά ότι τα μάτια και το στόμα ανθρώπων που έχουν αποκεφαλιστεί, έδειχναν σημεία κίνησης. Έχει υπολογιστεί ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει αρκετό οξυγόνο το οποίο διαρκεί για περίπου 7 δευτερόλεπτα μετά την αποκοπή του κεφαλιού.

Ο αποκεφαλισμός απαιτεί έναν επιδέξιο δήμιο για να θεωρηθεί ανθρωπιστικός τρόπος εκτέλεσης, παρά το οξύμωρο της έκφρασης. Τα μάτια των μελλοθανάτων είναι δεμένα ώστε να μη βλέπουν το ξίφος και κινηθούν την κρίσιμη στιγμή. Πολύ συχνά επίσης, τόσο στους αποκεφαλισμούς με τσεκούρι και ξίφος, όσο και σε αυτούς με γκιλοτίνα, ο βοηθός του δήμιου κρατά τα μαλλιά του καταδικασμένου, ώστε να τον εμποδίσει να κινηθεί.

Όπως και νάχει, το θέαμα είναι τρομακτικό, λόγω της απίστευτης ποσότητας αίματος που εκτοξεύεται από τις αρτηρίες και τις φλέβες του λαιμού, της αορτής και της σφαγίτιδας φλέβας συμπεριλαμβανομένων,

Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες που συνήθιζαν να χρησιμοποιούν τον αποκεφαλισμό ως μέθοδο εκτέλεσης, έχουν σήμερα καταργήσει τη θανατική ποινή.